Балаларға арналған жазғы демалысты ұйымдастыруға арналған ұсыныстар:
Балалардың жазғы демалысында көбіне мектеп оқушылары сауықтыру орындарында демала алады. Осыған байланысты жазғы сауықтыру лагерлерін, оның ішінде жазғы мектеп жанындағы алаңдарды жазғы сауықтыру маусымына дайындау мәселелері ең өзекті сұрақ болып табылады.
Биыл Шымкент қаласында жазғы кезеңде 1 («Үш бұлақ») сауықтыру лагері жұмыс істейтін болады, сондай-ақ қала мектептерінде балаларға арналған демалыс ұйымдастырылып, жазғы мектеп жанындағы алаңдар ашылатын болады.
Жазғы демалыс лагерінің жағдайлары Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 10 тамыздағы № ҚР ДСМ-78 бұйрығымен бекітілген «Балаларды сауықтыру және санаторий объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) санитарлық-гигиеналық талаптарына сәйкес болған жағдайда балалар мен жасөспірімдердің демалысы мен сауықтыруы тиімді болады. Маусымдық жазғы балаларды сауықтыру объектiлерiнде балаларды сауықтыру бойынша қызметті жүзеге асыратын заңды және жеке тұлғалар нысанның санитариялық ережелерге сәйкестігі туралы санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды алуға міндетті.
Бұл санитариялық ережелер лагерь аумағында зақымданбаған қоршау болуы керек екенін көрсетеді. Объектілерде тұрмыстық-ауыз су, ыстық сумен жабдықтау, канализация, жарықтандыру, желдету, жылытудың қамтамасыз етілуі жақсы жағдайда болуы керек. Барлық үй-жайлар таза болуы керек, күнделікті тазалау жуғыш және дезинфекциялық құралдарын қолдану арқылы жүргізілу керек. Дератизация және дезинсекция шаралары жүргізіледі және жәндіктердің, кенелердің, кеміргіштердің болуына жол берілмейді. Объектілердің жиһаздары мен жабдықтары балалардың өсу және жас ерекшеліктеріне сәйкес болуы керек.
Нысандарда нысан басшысымен бекітілген перспективті мәзір жасалады.Тамақ өнімдерін және азық-түлік шикізатын қабылдау олардың сапасы мен қауіпсіздігін куәландыратын құжаттары болған жағдайда жүзеге асырылады.
Нысанның жауапты тұлғалары қоғамдық тамақтандыру пунктіне қабылданған өнімнің сапасын, өнімді сақтау жағдайларын және орындау мерзімдерінің сақталуын, тәуліктік үлгіні таңдау мен сақтаудың дұрыстығын, тағам дайындау технологиясының сақталуын, жеке қызметкерлер мен асхана кезекшілерінің гигиеналық ережелерінің сақталуын тексереді. Дайын тағамды беру дайын тағамдардың сапасына органолептикалық бағалау жүргізгеннен кейін жүзеге асырылады. Күн сайын ас блогында дайын өнімнің тәуліктік сынамасы алынады.
Медицина қызметкерлері балалардың аурушаңдығын азайтуға және денсаулығын жақсартуға бағытталған сауықтыру шараларының кешенді жоспарын жасайды, үй-жайлардың, аумақтардың, суға түсу және спортпен айналысу орындарының дайындығын тексереді, балалардың денсаулығын динамикалық бақылауды жүзеге асырады, шынықтыру, сауықтыру жұмыстарын жүргізеді, қызметкерлердің профилактикалық медициналық тексеру объектілерінен уақтылы өтуінің есебін жүргізеді. Барлық қызметкерлердің жұмысқа қабылданғаны туралы белгісі бар жеке медициналық кітапшалары болуы міндетті.
Сондай-ақ, санитариялық ережелерде гигиеналық нормаларды сақтау үшін азық-түлік, су, сыртқы ортадан жұғынды, дезинфекциялау құралдары, топырақ, құмға зертханалық зерттеулер жүргізілетіні көрсетілген.
Санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылық саласындағы барлық қажетті талаптарды сақтау аурулардың алдын алуға, балалардың физикалық және психикалық дамуына ықпал етеді, дені сау ұрпақтың қалыптасуына жағдай жасайды. Балалардың денсаулығы дұрыс теңдестірілген тамақтануға, дұрыс ұйқыға, дене шынықтыруға және дұрыс ұйымдастырылған күнделікті тәртіпке тікелей байланысты.
Улану көбінесе жарамдылық мерзімі өткен, бактериялық зақымданған немесе химиялық заттармен ластанған өнімдерді тұтыну кезінде, сондай-ақ жеке гигиенаны сақтамау салдарынан пайда болады.
Балалардың жазғы демалысын ұйымдастырған кезде, кез-келген ұсақ-түйектерден бастап, микробтардың орналасуы ретінде қарастырылатын лас дақтарға дейін тамақтанудағы барлық сұрақтарды ескеру қажет. Тамақтануды ұйымдастыратын жеке және заңды тұлғалар балаларды қауіпсіз тамақпен қамтамасыз етуі керек, атап айтқанда:
- тамақтану ережелерін қатаң сақтау қажет;
- шикі және қайнатылған тағамдарды араластыруға болмайды, өйткені дұрыс дайындалған тағам шикі өнімдермен ластануы мүмкін;
- қолды жиі жуу және жеке гигиенаны сақтау өте маңызды;
- барлық санитарлық ережелерді қатаң сақтау қажет, соның ішінде ыдыс-аяқ пен еденді дезинфекциялау, пайдаланылатын жабдықты уақтылы ауыстыру.
Сондай-ақ, таза суды қолдануға тырысу керек. Таза су ішу үшін де, тамақ дайындау үшін де маңызды. Егер судың сапасы күмән тудырса, оны қайнату керек. Тамақ ішер алдында және пісірер алдында қайнаған суды қолданған жөн.
Егер тез бұзылатын өнімдер жазда дұрыс сақталмаса, келесі өнімдермен уланудың ықтимал қаупі бар:
* сүт өнімдері;
* жұмыртқа;
* балық және теңіз өнімдері;
* ет;
* кремі бар кондитерлік өнімдер;
* дайын салаттар;
* фастфуд;
* консервіленген тағамдар, әсіресе үйде дайындалған.
Баланың дұрыс тамақтануын, фаст-фудпен байланысты тілектерін құптамау және дұрыс тамақтану дағдыларын қалыптастыру маңызды. Сонымен қатар, баланы тамақты дұрыс сақтауға үйрету керек және жеке бас гигиенасын сақтауға бейімдеу қажет. Осы ережелерді сақтай отырып, бала тұтынылатын тағамның сапасына мұқият болады және өзін әртүрлі қауіпті уланудан сақтай алады.
Тамақтан уланудың белгілері:
* Жүрек айнуы;
* Құсу;
* Асқазанның бұзылуы;
* Диарея.
Улану кезінде емдеуді дереу бастау керек, өйткені мұндай жағдайда әрекетсіздік әртүрлі асқынуларға әкеледі. Тамақтан улану кезінде дереу дәрігерге жүгіну қажет!
Санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылық саласындағы барлық қажетті талаптарды сақтау аурулардың алдын алуға, балалардың физикалық және психикалық дамуына ықпал етеді, дені сау ұрпақтың қалыптасуына жағдай жасайды. Балалардың денсаулығы дұрыс рационалды тамақтанудан, дұрыс ұйқыдан, дене тәрбиесінен және күннің дұрыс ұйымдастырылған режимінен тұрады.
Құрметті ата-аналар!
Балалардың жазғы демалысын дұрыс ұйымдастырудағы кеңестерге назар аударған жөн!
Ә. Төлебаев,
Шымкент қ. СЭБД басшысы.