АВГ кезінде-дәрігердің ұсынымдарын сақтау қажет, өйткені ол асқыну беруі мүмкін (өт қабының және өт жолдарының аурулары). Вирустық гепатит А тек адамды зақымдайды. Қоршаған ортаға вирус негізінен нәжіспен түседі, жұқтырудың басты жұғу жолы — фекальдік-ауызша, сондықтан ВГА «лас қол ауруы» деп атайды.
Ауру су, ыдыс-аяқ, ойыншықтар, жеке гигиена заттары және басқа да заттар арқылы жұғады. А гепатитінің вирусы сыртқы ортаның әсерлеріне өте төзімді: төмен және жоғары температураға сезімтал емес (60°С дейін қыздыру 30 минутқа шыдайды, 80°С температурада 5 минуттан кейін, қайнаған кезде – бірден өледі), кептіруге, көптеген химиялық заттардың әсеріне және ультракүлгін сәулеленуге төзімді.
Күз-қыс кезіне ауру ВГА үшін өте қолайлы
Гигиенаның ең қарапайым ережелерін сақтамау вирустың ағзаға енуіне тікелей жол ашады.
Вирус адамның аузынан түсіп, ішекте қанға сіңіп, бауырға түседі. Мұнда ол қарқынды өсе бастайды. Бауыр тінінде қабыну реакциясы басталады, өт ағуы бұзылады, бауыр мөлшері артады. Өт пен билирубин қанға түседі, нәтижесінде тері мен шырышты сары түсті қабылдайды.
Вирусты гепатитке күдіктенген жағдайда (сарғаю, зәр қара түсті, нәжіс ашық түсті, тәбеттің күрт төмендеуі, оң жақ қабырға астындағы ауырсыну) дәрігерге бару керек.
Әдетте, вирустық гепатит кезінде дереу ауруханаға жатқызу қажет.
Сауыққаннан кейін гастроэнтерологтың немесе гепатологтың бақылауы ұсынылады. Емдеуде маңызды рөлді дәрігер-диетолог атқарады.
Диета гепатитті емдеуде өте маңызды. Тамақты күніне 4-5 рет бөлшек үлестермен қабылдау керек. Тағамнан: қуырылған, майлы және өткір тағамдар, дәмдеуіштер, тұздықтар, құймалар, жаңғақтар, саңырауқұлақтар, шұжық өнімдері, ысталған өнімдер, шоколад, халва, пирожныйлар, балмұздақ, жұмыртқа шығарылады. Вегетариандық сорпалар, қайнатылған немесе буға дайындалған тағамдар, ботқа (жақсы сұлы), картоп, ашыған сүт өнімдері, ет пен балықтың майсыз сорттары, жаңа піскен жемістер, шырындар, компоттар, морстар рұқсат етілген. Нан жақсы ақ, сәл кептірілген. Минералды газдалмаған суды сауыққаннан кейін пайдалануға рұқсат етіледі. Диетаны гепатиттен кейін кемінде 6 ай сақтау керек.
Гепатит А ауруында негізгі алдын-алу: бұл қарапайым гигиена ережелерін сақтау, бәрі біледі, бірақ бәрі бірдей емес:
• Дәретханадан кейін, тамақ алдында, жұмыстан кейін, көшеден кейін қолды сабынды сумен мұқият жуыңыз.
• Көкөністер мен жемістерді, тіпті бақшаңыздан болса да мұқият жуыңыз.
• Табиғатта немесе саяжайда болғанда, қайнатылмаған суды ішпеңіз.
• Балаларды ерте жастан бастап жеке гигиена ережелерін сақтауға үйретіңіз.
• Е вирусты гепатиті жалпы сипатта А гепатитімен ұқсас.
Энтеральды А және Е вирусты гепатиттерінің алдын алу үшін әсіресе ішек инфекцияларының алдын алу және басқа да ішек инфекцияларының алдын алу үшін қолданылатын жалпыгигиеналық және санитарлық сипаттағы іс-шаралар маңызды: сумен жабдықтау көздерін ластанудан қорғау, ауыз суды тұрақты хлорлау, қоғамдық тамақтану мекемелерінде санитарлық бақылау, халықты және т. б. санитарлық ағарту.
Әйгерім Базарбай,
Шымкент қаласы Еңбекші ауданы СЭББ бас маманы.
