Жіті ішек инфекциялары жылдың кез келген мезгілінде болуы мүмкін. Вирусты инфекция көбінесе салқын түскенде, тұмаумен және ЖРВИ-мен сырқаттану деңгейі артқан кезде көбейсе, бактериялық инфекциямен сырқаттану жазғы мезгілде арта түседі, Жіті ішек инфекциялары (ЖІИ) – адамның ағзасына ауыз арқылы келіп түсетін, әр түрлі бактериялар ықпалынан орын алатын бірінші кезекте ас қорыту жолын зақымдайтын жұқпалы аурулар тобы. Бұл топқа сальмонеллез, дизентерия, сонымен қатар, эшерихиоз, тағамдық токсикоинфекциялар, шартты-патогенді қоздырғыштардан туындаған жіті гастроэнтериттер жатады.
Инфекция көзі – науқас адам немесе жіті ішек инфекция қоздырғыштарының тасымалдаушысы. Айналадағы адамдар үшін, әсіресе, аурудың жеңіл, анық байқалмайтын және симптомсыз түрлеріне шалдыққандар өте қауіпті болып келеді.
Жіті ішек инфекцияларын қабылдағыштық өте жоғары болғандықтан, ересек адамдар мен балалар, әсіресе, 1 жастан 7 жасқа дейінгі балалар жиі ауырады.
Қоздырғыштың ағзаға түскен кезінен бастап ауру белгілері пайда болғанға дейін бірнеше сағаттан 7 күнге дейін уақыт өтеді. Инфекция жұқтырғаннан кейін иммунитет 3-4 айдан 1 жылға дейін тұрақсыз болады, осыған байланысты, аурудың қайталануы әбден мүмкін.
Берілу факторі- тамақ, су, тұрмыстық заттар, ойыншықтар болып табылады, кейбір инфекцияларды жәндіктер (шыбындар, тарақандар) таратады. Сондай-ақ, антисанитарлық жағдайлар, жеке гигиена ережелерін сақтамау, санитарлық ережелерді сақтамай дайындалған тамақ өнімдерін пайдалану да жіті ішек инфекцияларын жұқтыруға себеп болады.
Сальмонеллез-бұл тағамнан уланудың бір түрі, salmonella тұқымдас бактериялар тудыратын жұқпалы ауру. Инфекция көбінесе осы бактерияны қамтитын сапасыз немесе ескірген өнімдерді жеген кезде пайда болады. 1 жасқа дейінгі балалар сальмонеллездің пайда болуына өте сезімтал. Бұл жағдайда инфекция баланы қайнатылмаған бөтелкені пайдаланып тамақтандыру кезінде пайда болады. Ересек адам ауруды тауық жұмыртқасын, сүтті, етті, майды жеу арқылы жұқтырып ала алады. Ұзақ мерзімді диарея, іштің қатты кесуімен, өтуі бірге жүреді. Науқастың нәжісінде көп мөлшерде шырыш бар, қан байқалуы мүмкін. Ішектерді босатуға шақыру күніне 10 рет немесе одан да көп болуы мүмкін; жүрек айнуы, көп және ұзақ құсу. Сальмонеллезбен құсу бірнеше күн бойы жалғасуы мүмкін, тіпті асқазан толығымен бос болса да. Мұндай құсу дегидратацияға ықпал етеді. Сондықтан ауыр зардаптардың алдын алу үшін барлық қажетті шараларды уақытында қабылдау керек; Емдеудің алғашқы күндерінде науқасқа тек көкөніс сорпасын жеуге немесе бір сұйықтық – су, шай немесе табиғи шырын ішуге кеңес беріледі; бас ауруы, дене температурасының жоғарылауы, қалтырау, сүйектер мен буындардың ауруы, дененің жалпы әлсіздігі. Сальмонелланың инкубациялық кезеңі шамамен 4 күнге созылады. Емі. Аурудың диагностикасы негізгі патогенді анықтау үшін науқастың нәжісін зертханалық зерттеуді, қан анализін қамтиды. Сонымен қатар, зардап шеккен адам жақында тұтынған тағамға талдау жасалады (мүмкін болса). Сальмонеллезді көптеген ішек инфекцияларынан, ең алдымен тырысқақтан ажырату керек. Емдеудің негізі антибиотиктер болып табылады,
Қорытындылай келе Жіті ішек инфекцияларының алдын алу шаралары:
- Егер науқастың жағдайы жақсармаса, одар әрі қарай емді міндетті түрде емхана немесе аурухана дәрігері жүргізу керек.
- Ас ішерде, даладан келгенде және дәретханадан кейін қолды жуу;
- Жазғы уақытта түрлі қоспалары бар, тез бұзылатын тағамдарды қабылдамау;
- Көкөніс пен жемістерді жақсылап жуу;
- Қайнатылған немесе минералды су ішу;
- Антисанитариялық ортада дайындалған тағамнан бас тарту;
- Жеке бас гигиенасын, үй гигиенасын сақтау
- Тек арнайы белгіленген орындарда ғана шомылу. Су қоймаларында және бассейндерде шомылған кезде ауызға судың кетпеуін қадағалау; Үйді, ауланы таза ұстау.
Ауырып ем іздегенше ауырмайтын жол іздейік!
М .Сатымбекова, Әл-Фараби СЭББ бас маманы.
