расында да экологиялық апатқа алып келуі мүмкін
Шымкент қаласы Ынтымақ-2 шағынауданының іргесінде бей-берекет тасталған тұрмыстық заттардың қоқыс үйіндісі пайда болды. Бұл қоршаған орта үшін ғана емес, тұрғындардың денсаулығына да қауіп төндіретін жағдай. Мәселе тудырған осы полигон орнына шайынды су кешенінің басшысы мен жергілікті тұрғындардың өкілі ретінде ақсақалдар мен ауыл биі мәселені бірлесіп шешудің жолдарын талқылау үшін бас қосты. Қоқыстардың арасынан жануар өлекселерінің қалдықтарын тапты. Салдарынан ыстық ауа-райында елдімекенге төзгісіз иіс келеді. Тазарту қондырғылары кешенінің зертханасы қоқыстан шығатын иісті арнайы аппаратпен зерттеді. Нәтижесінде ауа құрамында зиянды заттар белгіленген мөлшерден едәуір асып кеткен. Шаралар қабылдау үшін жергілікті тұрғындар жүк көліктерінің мемлекеттік нөмір белгілерінің фотосуреттерін құзыретті органдарға жіберді. Полигонға кіреберістерде арықтар қазылып, еден плиталары орнатылды.
Жағымсыз иістен басқа, полигон орнында тағы бір проблема туындады. Ол өрттің орын алуы. Мұндай жағдай 2-3 рет қайталанды. Өрт Ынтымақ-2 шағынауданының үйлеріне және тазарту құрылыстарының кешеніне қауіп төндіреді. Осыған байланысты өрт сөндірушілер үнемі сол жерде кезекшілік етеді. Өткен жылдары массив тұрғындарына қалдық алаңшаларынан жағымсыз иіс ыңғайсыздық тудырды. «Су ресурстары-Маркетинг» ЖШС ydro Process биотехнологиясын енгізу үшін қомақты қаражат салды. Бұл ағынды сулардағы артық лай мен жағымсыз иісті жоятын микроорганизмдер. Мәселе шешілді. Жергілікті тұрғындар тұнба карталарынан иіс енді оларды алаңдатпайтынын атап өтті. Жергілікті белсенділерге ағынды суларды тазартудың барлық процесі көрсетілді. Адамдар эпицентрде болды, бірақ олар ешқандай жағымсыз иіс сезбеді. Тазартылған ағынды су жағымсыз иіс көзіне айналмас үшін қосымша шаралар қабылданды.
2022 жылы Бөржар су жинақтағышына хлорелланың бірінші партиясы себілді. Бұл микроорганизм қалдық зиянды заттармен қоректенеді, көп мөлшерде оттегі шығарады. Екі жыл ішінде хлорелла су жинақтағышына тағы үш рет жіберілді. Енді су қоймалары таза және онда балық өсірілуде. «Су ресурстары-Маркетинг» ЖШС тарапынан экологиялық жағдайды жақсарту үшін көп дүние жасалды. Бірақ Бөржар қоймасының артында шошқа фермасы орналасқан. Бұл кешеннің айналасында өте жағымсыз иіс бар. Ауаны өлшеу атмосфераға аммиак шығарындылары зиянды заттардың шекті рұқсат етілген концентрациясынан бірнеше есе асатынын көрсетті. Мал өсірушілердің қызметін, олардың санитарлық және экологиялық нормаларды сақтауын мемлекеттік органдар тексеруге тиіс.
Асқар Сәтпаев,
Шымкент қаласы.
