Өрт – тілсіз жау. Бір тұтанған өртті дер кезінде сөндіре алмаудың салдары қауіпті, ауыздықтау күрделене түседі. Әдетте, оның тез тұтануына құрғақ шөп, қоқысты рұқсатсыз жағу салдарынан орын алады. Аяғы жасыл желекті бүлдіру, орман өртінің пайда болуына әкеп соғады.
Қазір, мамыр айы көктемгі серуен, қала сыртындағы көгалды аумақтарға шығып сейіл құру, саябақтарда демалу шараларының арта түсетін кезеңі. Осындай демалысты сейілдердің соңы кейде орны толмас өкінішті оқиғаларға әкеп соғатыны бар. Ол далада от шағып тамақ пісіру, кәуап дайындап отын жағу тәртібін, өрт қауіпсіздігін сақтамаудан туындайды. Ашық отты жағуға және қоқысты өртеуге, сондай-ақ кез келген өрт қауіпті жұмыстарды жүргізуге тыйым салынады.
Өткен жылы шымкенттіктер арасында «құрғақ шөпті жағу жер үшін пайдалы, оны күлмен ұрықтандырады» деген жалған пікір белең алды. Соны малданған қала тұрғындары жеке секторда от жағу, бау-бақшадан шыққан күл қоқысты өртеу арқылы қоршаған ортаға залалын тигізіп, ауаны ластады.
Шын мәнінде, мұның пайдасы жоқ: шөпті жағу кезінде көптеген пайдалы микроорганизмдер өледі, ал құрғақ шөпте көрінбейтін жас шөп өліп кетуі мүмкін, сонымен қатар құрғақ шөпте өрт сіздің айналаңыздағы ғимараттарға оңай жетеді. Орман өрттері жанып жатқан шөптен басталады. Ағаштар, жануарлар өледі, құстардың ұялары күйіп кетеді.
Ешбір жағдайда мына әрекеттерге жол бермеңіз:
— құрғақ шөп жағуды;
— қоқысты бақылаусыз жағу;
— темекі шегу кезінде абай болыңыз, сөндірілмеген темекі шегу немесе сіріңке құрғақ шөптің жануына оңай әкеледі.
Үйде немесе саяжайда:
— әрқашан өртті сөндіруге арналған құрал-жабдықтар дайын болуы тиіс: Шелек, күрек, су құйылған бөшке, құм салынған жәшік;
— құрғақ шөпті тырмамен жинау керек, оны қоқыспен бірге су қоймасының жанында орнатылған темір бөшкеде немесе ғимараттардан алыс жерде өртеуге болады;
— қатты желден сақ болыңыз.
Қоқысты өртеген кезде, тіпті темір бөшкеде де, ұшқын кездейсоқ ғимараттардың жағына ұшпауы үшін желдің бағытын ескеріңіз.
Табиғатта қандай қауіпсіздік шараларын сақтау керек?
Табиғатқа, үй жанындағы учаскеге немесе саяжайға шығу кезінде алдын-ала от жағу орны ғимараттардан алыс және жақын жерде өрт шығуы мүмкін ештеңе болмайтынына көз жеткізу керек. Барбекюді ағаштардың тәждерінің астына және құрғақ инелер мен жапырақтармен жабылған жерге жағуға болмайды. Көмірді жағу үшін сұйықтықты дереу жауып, алыс қойыңыз.
Егер сіз өртті байқасаңыз, дереу «101» немесе «112» телефоны бойынша (ұялы телефоннан) өрт сөндіру қызметін шақырыңыз, содан кейін барынша сақтық сақтай отырып, қолда бар құралдармен жануды оқшаулауға кірісіңіз.
Өртті сөндіру үшін барлық қол жетімді әдістерді – құм, су, жамылғы, киім, өрт сөндіргіштерді және т. б. пайдалана отырып, өртке тез әрекет ету қажет.
Өрттің себебі көбінесе адамдардың бейқамдығы, ұқыпсыздық және өрт қауіпсіздігі ережелерін елемеу салдары болып табылатынын есте сақтаңыз. Оттың барлық қауіптілігін түсіндіре отырып, балалардың санасына жастайынан ұғындыру қажет екенін ұмытпаңыздар!
Е. Отарғалымұлы, Шымкент қаласы ТЖД бастығының орынбасары
азаматтық қорғау полковнигі.
